Bir insan acıdan delirdiğinde, diğerleri onun acısını değil, deliliğini görürler.”
— Murat Menteş
Delilik, en sağlam dokunulmazlıktır.”
— Aziz Nesin
“Daha önce de pek çok kez olduğu gibi, yoksa ben deli miyim, sorusu geçti aklından. Belki de deli dedikleri tek kişilik bir azınlıktı. Bir zamanlar dünyanın güneşin çevresinde döndüğüne inanmak nasıl delilik belirtisi olarak görüldüyse, şimdi de geçmişin değiştirilemeyeceğine inanmak delilik belirtisi olarak kabul ediliyordu. Bu inancı bir tek kendisi taşıyor olabilirdi ve eğer öyleyse, o zaman delinin tekiydi. Ama deliliği pek dert etmiyordu, onu asıl ürküten yanılıyor olabileceğiydi.”
— George Orwell, 1984
Delilik veya çılgınlık yarı kalıcı, ağır bir zihinsel bozukluktur. Genelde bir zihinsel hastalık tipinden türer. Delilik terimi tıbbi bir terim olmaktan çok hukuki ve kültürel bir terimdir.
Delilik modernizmle birlikte gelişen bir kavramdır. Önceleri ruhsal sıkıntılar Amerika'da entelektüel bir tavır gibi algılanıp çılgınlık meşrulaştırılmaya çalışılmıştır. Dickens'ın Lord Arthur'un Suçu adlı kitabında buna benzer betimlemeler de vardır. Postmodern kültürse yarattıgı bütün değişkenleri yadsıdıgı gibi deliligi de dışlar.]Bu tür hastalıklar kişilik bozukluğundan meydana gelebilir.
- Çok insan kafaları olmadığı için kafayı bozmuyor. - Arthur Schopenhauer
- Delilik, aynı şeyi tekrar tekrar yapıp farklı sonuçlar beklemektir. - Albert Einstein
- İnsan tabiatında akıllılıktan ziyade delilik vardır. - Francis Bacon
- Gençliğin gidişini ancak delilik durdurur ve can sıkıcı yaşlılığı bizden uzak tutar. Desiderius Erasmus
- Delilik herzaman kişiliğin çökmesi olarak anlaşılmak zorunda değil. Bir büyük atılım olarak da düşünülebilir. Tutsaklık ve varoluşçu ölüm olduğu kadar, özgürleşme ve yeniden doğuşun da tohumlarını taşıyor olabilir. - R. D. Laing
- Bazen gezegenimiz acaba evrenin tımarhanesi mi diye düşünmeden edemiyorum. - Goethe
- Delirmek bazen gerçekliğe verilebilecek en uygun tepkidir. - Philip K. Dick
- Tüm akıl hastalıklarının temelinde meşru acıları yaşamayı reddetmek yatar. - Carl Jung
- Sizin tek çılgınlığınız, kendinizi deli sanmanız. - Simone de Beauvoir
- Delilikten muzdarip değilim her anın tadını çıkarıyorum. - Edgar Allan Poe
- Deli olmanın delinin kendisinden başka kimsenin bilemeyeceği bir zevki var. - John Dryden
- Delilerle baş ederken akıllıymış gibi davranmak en iyisi. - Hermann Hesse
- Bana aklı başında bir adam gösterin size onu iyileştireyim. - Carl Jung
- Deli ol. - Salvador Dali
- Delilik, birçok şeyi başarılı bir şekilde çok hızlı düşünmek veya bir şeyi özellikle çok düşünmektir. - Voltaire
- Delilik sandığınız şeyin sadece duyuların keskinleşmesi olduğunu söylememiş miydim ben size? Edgar Allan Poe
- "hepimiz deli doğarız, bazılarımız öyle kalır." (samuel beckett)
öyle ki deliliğin tarihini inceleyecek olursak; ortaçağda deliler kutsal bir olguydu. rönesans insanı ise gerçeklik içinde deliliğin bir payı olduğuna inanıyor ve delilik alaycı aklın özel bir biçimi olarak görülüyordu. klasik çağ deliliğe kutsallık veren öte dünyaya ait oduğu inancının yavaş yavaş yok olduğu ve deli olarak adledilen insanlar için hastanelerin yapılmasıyla toplumdan uzaklaştırıldığı, delilerin büyük kapatılmaya maruz kaldığı bir dönem olmuş, bedensel bir bozukluk olarak görülen delilik fiziksel tedavi yöntemleriyle iyileştirilmeye çalışılmıştı. modern çağda ise deliler artık psikiyatrik savların otoritesi altına girmiş bir hastadır.
